Stuurgroepen – Vlaamse Sociale Bescherming

Sinds 2016 voert het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin een gecoördineerd en multidisciplinair onderzoek uit voor het thema Vlaamse Sociale Bescherming.  Het Kwaliteitscentrum participeert als extern adviseur in stuurgroepen van verschillende onderzoeken die betrekking hebben op de verdere ontwikkeling en implementatie van het BelRAI-instrumentarium.

BelRAI-Screener voor kinderen en jongeren

Sinds juni 2021 wordt binnen de Vlaamse Sociale Bescherming gebruik gemaakt van de BelRAI-Screener om de zorgbehoefte van volwassenen met complexe zorgnoden in kaart te brengen, en op deze manier na te gaan of ze aanspraak maken op een Zorgbudget voor Zwaar Zorgbehoevenden (ZZZ). Deze BelRAI-Screener is echter niet geschikt om de zorgbehoefte van kinderen en jongeren onder de 18 jaar in kaart te brengen. Onder leiding van Prof. dr. Anja Declercq werd tussen 2016 en 2018 aan de hand van een pilootproject een BelRAI-Screener instrument voor kinderen en jongeren ontwikkeld. Het finale rapport van deze pilootstudie kan hier worden geraadpleegd. 

In een vervolgstudie werden data verzameld aan de hand van het nieuwe instrument met als doel (een) afkappunt(en) naar voor te schuiven en een inschatting te maken van het aantal kinderen en jongeren in Vlaanderen dat aan de hand van de BelRAI-Screener voor kinderen en jongeren aanspraak zal maken op het ZZZ. De verzamelde data werden eveneens gebruikt om het nieuwe instrument te valideren. De onderzoekers schuiven verschillende mogelijkheden naar voren waarbij verschillende afkappunten worden voorgesteld. Op basis van wetenschappelijke analyses concluderen ze dat de mogelijkheid met één afkapwaarde (nl. totaalscore ≥7 voor alle kinderen en jongeren van 4 t.e.m. 18 jaar) de voorkeur draagt. Als tweede optie schuiven ze de mogelijkheid naar voren waarbij drie leeftijdsspecifieke afkappunten worden gebruikt (nl. totaalscore ≥ 9 voor 4-6 jarigen, ≥8 voor 7-12 jarigen en ≥7 voor 13-18 jarigen), indien daarvoor een groter draagvlak zou zijn in het werkveld. Daarnaast doen de onderzoekers een aantal aanbevelingen voor vervolgonderzoek en opleiding. De finale beslissing met betrekking tot het afkappunt zal gemaakt worden door het beleid. Het finale rapport is gepubliceerd in 2023.  

Het Kwaliteitscentrum voor Diagnostiek vzw participeerde in de stuurgroepen van beide studies, en gaf waar gevraagd feedback. 

BelRAI-Screener voor kinderen (2016 – 2018)

In de toekomst wenst men gebruik te maken van de BelRAI-Screener om te bepalen of een zorgbehoevende recht heeft op een maandelijkse tegemoetkoming als vergoeding van niet-medische kosten.  Ook kinderen en jongeren komen hiervoor in aanmerking. De reeds ontwikkelde BelRAI-Screener is enkel geschikt voor het in kaart brengen van de zorgbehoefte van volwassenen. Momenteel wordt, onder leiding van Prof. dr. Anja Declercq, een BelRAI-Screener instrument voor kinderen ontwikkeld dat past binnen de doelstellingen van de Vlaamse Sociale Bescherming en dat de zorgbehoefte van kinderen goed in kaart brengt. Het centrum gaf feedback op het onderzoeksrapport ‘Ontwikkeling van een BelRAI-Screener instrument voor kinderen’.

Ontwikkeling van een sociale module voor de BelRAI-Screener en het BelRAI-Home Care Instrument  (2016 – 2020)

Om iemands zorgnood te bepalen, dient rekening gehouden te worden  met de fysieke, psychische, emotionele en socio-economische kenmerken van een persoon. Momenteel ontbreekt binnen het BelRAI-model echter een module die de sociale context, de informele zorg, de leefomstandigheden,… van een persoon in kaart brengt. Binnen dit onderzoek onder leiding van Prof. dr. Anja Declercq (KU Leuven) wordt via een mixed method design een sociale module ontwikkeld voor het BelRAI-systeem (streefdatum: 2020). De sociale module zal getest en geëvalueerd worden binnen de Vlaamse thuiszorg. Het Kwaliteitscentrum voor Diagnostiek neemt een adviserende rol op binnen de stuurgroep van het project.

BelRAI-Geestelijke Gezondheidszorg (2016 – 2019)

De BelRAI is momenteel nog niet geïntroduceerd binnen de Geestelijke Gezondheidszorg. Binnen een onderzoek onder promotorschap van Prof. dr. Anja Declercq en Prof. dr. Chantal Van Audenhove wordt de toepasbaarheid en de vertaling naar de Vlaamse context van verschillende relevante interRAI-instrumenten binnen de GGZ onderzocht en de randvoorwaarden voor een succesvolle implementatie in kaart gebracht. Het Kwaliteitscentrum treedt op als extern adviseur bij het tweede deel van dit onderzoek waarin de BelRAI-GGZ instrumenten worden getest in een representatieve steekproef.

De ontwikkeling van afkappunten in de BelRAI-screener voor THAB (2016 – 2018)

Tot nu toe wordt voor de toekenning van de Tegemoetkoming Hulp Aan Bejaarden (THAB) de medisch-sociale schaal gebruikt. In 2016 werd een studie afgerond over het gebruik van de BelRAI-Screener als instrument om het recht op de THAB te bepalen. Binnen de THAB zijn er vijf categorieën zorgzwaarte die recht geven op een corresponderende tegemoetkoming. De doelstelling van het huidig vervolgonderzoek betreft het vastleggen van de vijf afkappunten (i.e., het bereikt aantal punten vanaf wanneer THAB kan toegekend worden). Voor het bepalen van de afkappunten beoogt men de niet-medische kosten ten gevolge van de zorgbehoevendheid te capteren. Het Kwaliteitscentrum voor Diagnostiek treedt op als extern adviseur binnen de stuurgroep van het project.

BelRAI-Revalidatie (2016 – 2018)

Eerder onderzoek wees op het verband tussen BelRAI en de International Classification of Functioning (ICF). Samen met UGent ontwikkelt LUCAS een BelRAI-instrument dat een operationalisering kan zijn van de ICF voor volwassen revalidanten in revalidatieziekenhuizen en centra voor ambulante revalidatie in Vlaanderen. In de voorbereidingsfase worden ‘best practices’ in het gebruik van ICF in kaart gebracht. De eerste fase van de ontwikkeling van het instrument resulteerde in de publicatie van het rapport ‘BelRAI-Revalidatie: Evaluatie van interRAI-instrumenten revalidatie voor toepassing In de revalidatie in Vlaanderen’. Diverse items zijn, op basis van interviews en focusgroepen geïdentificeerd en opgenomen in een eerste versie van het BelRAI Revalidatie instrument. De nieuwe items vragen nog verdere uitwerking op basis van literatuur en een volledige linking aan ICF. Via een participatie aan de stuurgroep verleent het Kwaliteitscentrum extern advies binnen dit onderzoek.